Чӑваш Енри хальхи вӑхӑтри пултаруллӑ прозаик, поэт, куҫаруҫӑ, редактор Галина Матвеева иртнӗ эрнере 65 ҫул тултарнӑ. Ҫавна май Чӑваш наци вулавӑшӗнче унӑн бенефисӗ иртнӗ.
Галина Матвеева (Антонова) 1957 ҫулхи нарӑс уйӑхӗн 19-мӗшӗнче Вӑрнар районӗнчи Аҫӑмҫырми ялӗнче ҫуралнӑ. Урал университетӗнчи журналистика факультетӗнчен вӗренсе тухнӑскер «Коммунизм ялавӗ» («Хыпар»), «Хресчен сасси», «Советская Чувашия» хаҫатсенче ӗҫленӗ, Чӑваш кӗнеке издательствин тӗп редакторӗн ҫумӗ пулнӑ.
Вӑл – ачасемпе ҫамрӑксем валли ҫырнӑ «Хамӑркка», «Чӑваш», «Его звали Чуваш», «Курак тӑманӗ», «Мӑшӑр ҫунат», «Хутлӑ-хутлӑ хут кермен. Волшебный дворец» кӗнекесен авторӗ.
Пултаруллӑ хӗрарӑм сӑвӑсем те ҫырать, ача-пӑча литературине чӑвашла куҫарать.
Кашни ҫулах ҫуркунне йывӑр тиевлӗ машинӑсен ҫул ҫӳрес йӗрке ҫирӗпленет. Кӑҫал та ҫаплах пулӗ. Пирӗн республикӑра автомобиле виҫмелли пунктсем вырнаҫтарӗҫ. Вӗсем пуш уйӑхӗн 21-мӗшӗнчен тытӑнса ака уйӑхӗн 19-мӗшӗччен ӗҫлӗҫ.
Талӑкӗпе ӗҫлекен стационар пунктсене Шупашкара Сӗнтӗрвӑрри, Канаш, Улатӑр, Етӗрне тата Вӑрнар районӗсенчен пырса кӗнӗ ҫӗрте вырнаҫтарӗҫ. Унсӑр пуҫне куҫса ҫӳрекен икӗ пункт пулӗ.
Хулана кӗме ирӗк илес тесен «Ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑх тата хӑтлӑх кӗртекен управлени» муниципалитетӑн предприятийӗпе ҫыхӑнмалла. Машина виҫине тӗрӗслекен пунктсем те ку ыйтупа пулӑшӗҫ. Хак 16 пин тенкӗрен пуҫласа 182 000 пин тенкӗ таран.
Чӑваш Енре пурӑнакансенчен пӗр пайне муниципалитетсенче епле ӗҫлени тивӗҫтермест.
Виҫӗ районта тата пӗр хулара: Вӑрнар, Муркаш, Ҫӗрпӳ районӗсенче тата Ҫӗнӗ Шупашкарта — сӑнавлӑ майпа инвестици профилӗсене хатӗрленӗ. Ҫавна май халӑхра ыйтӑм йӗркеленӗ. «Что жители больше всего ценят в своих муниципальных образованиях?» (чӑв. Хӑйсен муниципалитет пӗрлешӗвӗсенче ҫынсем пуринчен ытла мӗне хаклаҫҫӗ) ыйтӑва хуравлакансенчен час-часах тӗл пулакан хурав ҫапларах янӑранӑ: «НИМЕ ТЕ».
«Ку вӑл пире шухӑша ямалли тата хамӑр стратегие юсамалли сӑлтав. Енчен эпир мӗн пуррине хакламастпӑр, ӑнланмастпӑр пулсан, эпир малалла каяймӑпӑр». Ҫапларах шухӑшлать республика Элтеперӗ. Кун пирки Олег Николаев Инвестици тата предпринимательлӗх хастарлӑхне сарассипе ӗҫлекен республикӑри координаци канашӗн ларӑвӗнче палӑртса хӑварнӑ.
Ҫак ҫамрӑка Чӑваш Енре 2 ҫул шыранӑ. Ӑна халь тин тупнӑ. Вӑл Чӗмпӗрте пулнӑ.
16 ҫулти каччӑ Вӑрнарти ял хуҫалӑх техникумӗн общежитийӗнчен 2020 ҫулхи нарӑс уйӑхӗн 22-мӗшӗнче тухса кайнӑ. Унтанпа ӑна шыранӑ. Ӑҫта кайса кӗнӗ вӑл? Тӗрлӗ верси пулнӑ. Вӗсенчен пӗри – преступлени витӗмне лекни.
Каччӑна «Лиза Алерт» хастарӗсем те шыранӑ. Вӑрнар районне айӑн-ҫийӗн ҫавӑрттарнӑ. Ахӑртнех, ӑна чӗрӗ тупас шанчӑк та юлман. Канализаци ҫӑлӗсене, путвалсене, чартаксене ухтарнӑ. Кӑлӑхах.
Каччӑ Чӗмпӗр хулинче тӑванӗсенчен ятарласа пытанса пурӑннӑ-мӗн. Халӗ вӑл Чӑваш Енре килте, унпа следовательсем ӗҫлеҫҫӗ.
Иртнӗ ҫул Вӑрнар районӗнчи суд приставӗ Константин Григорьев машинӑпа киле кайма тухнӑ. Пӗр ял ҫывӑхӗнчен иртсе кайнӑ чухне вӑл пӗлӗтелле тӗтӗм хӑпарнине асӑрханӑ. Унта пӗр хуҫалӑхра сарай ҫуннӑ-мӗн.
Константин ҫывӑхарах пынӑ. Таврара никам та курӑнман. Вӑл часрах пушарнӑйсем патне шӑнкӑравланӑ. Картишре ҫӑра тӗтӗм явӑннӑ. Ӑна хирӗҫ 72 ҫулти кил хуҫи тухнӑ. Вӑл пӳртре арӑмӗ тата сусӑр хӗрӗ пулнине пӗлтернӗ.
Малтанах пристав шока кӗрсе ӳкнине пула хӑй тӗллӗн утайман хӗрарӑма урама илсе тухнӑ. Унтан хӗрӗ патне кӗнӗ. Лешӗ вара тӗттӗмре алӑка шыраса тупайман. Ӑна та урама илсе тухнӑ.
Константин Григорьев хӑй паттӑрла ӗҫ тунӑ тесе шутламасть. Унӑн шухашӗпе, ун вырӑнӗнчен кирек мӗнле ҫын та ҫапла тӑвӗччӗ.
Вӑрнар районӗнчи Санарпуҫ ял тӑрӑхӗнче Ҫӗнӗ ҫул тӗлне илемлетнӗ чи капӑр ҫурт-йӗр конкурсне пӗтӗмлетнӗ. Пурӗ 8 кил хуҫалӑхӗ хутшӑннӑ. Пӗрремӗш вырӑна Гусевсен ҫемйине панӑ, иккӗмӗш вырӑнта Скворцовсен ҫемйи пулнӑ, виҫҫӗмӗшӗнче — Михайловсен ҫемйи. Вырнаҫтарнӑ сӑнӳкерчӗксене хаклас пулсан Гусевсем гирландӑсемпе ҫеҫ мар усӑ курнӑ, ҫутатакан диодсемпе капӑрлатнӑ кӳлепесем те вырнаҫтарнӑ.
Санарпуҫ ял тӑрӑхне икӗ ял кӗрет: Санарпуҫ тата Ҫӗньял Хапӑс. Ял тӑрӑхӗн администрацийӗ вырнаҫтарнӑ пӗлтерӳре хӑш ял ҫыннисем пирки сӑмах пынине палӑртман.
«Ял тӑрӑхӗнче пурӑнакансем хӑйсен тата ентешӗсен кӑмӑл-туйӑмне ҫӗклес тесе ҫуртсене йӑлтӑр-ялтӑр ҫутӑсемпе, ҫав вӑхӑтрах килӗшӳллӗ, илемлетеҫҫӗ, ку ӗҫре вӗсем ҫӗнӗ технологисемпе усӑ курни чӑн та савӑнтарать», — тенӗ пресс-релизра.
Вӑрнар районӗнчи Пӑртас ялӗнче пурӑнакан 56 ҫулти хӗрарӑм тӗлӗшпе РФ СКн Чӑваш Енри следстви органӗсем пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Вӑл пӗлӗш хӗрарӑма вӗлернӗ тесе шутлаҫҫӗ.
Следстви пӗлтернӗ тӑрӑх, раштав уйӑхӗн 13-мӗшӗнче 21 сехетре вӑл тепӗр хӗрарӑмпа пӗлӗшӗ патӗнче хӑнара пулнӑ. Вӑл унта 56 ҫулти хӗрарӑма ухватпа тата чапельникпа ҫапнӑ. Лешӗ вилнӗ.
56-рискере тытса чарнӑ. Пуҫиле ӗҫе малалла тӗпчеҫҫӗ.
Нумаях пулмасть Патӑрьел районӗнче пӗр кунра 5 ФАП уҫӑлнӑччӗ. Вӑрнар районӗнче те пӗр кунра харӑсах 5 фельдшерпа акушер пункчӗ ӗҫлеме тытӑннӑ.
ФАПсем Шӗнер Ишек, Ҫӗньял Явӑш, Туҫи Ҫармӑс, Пӑваялӗнче, Кивӗ Мӗлӗш ялӗсенче уҫӑлнӑ.
Сӑмах май, юлашки 5 ҫулта Вӑрнар районӗнче 6 ФАП хута янӑ. Пӗлтӗр пиллӗкӗшӗ алӑкӗсене уҫнӑ. Сывлӑх сыхлавӗн тытӑмне ҫӗнетес тӗллевпе Вӑрнар районӗ валли 221 миллион тенкӗ уйӑрнӑ.
Пӗтӗмӗшле илсен, кӑҫал республикӑра 55 фельдшерпа акушер пункчӗ хута кайнӑ.
Паян Чӑваш Енӗн тата Раҫҫейӗн культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ Нина Панина пурнӑҫран уйрӑлнӑ. Вӑл 74 ҫулта пулнӑ.
Нина Трифоновна чылай ҫул Чӑваш патшалӑх культурӑпа искусствӑсен институтӗнче ӗҫленӗ, Хусанкай ячӗллӗ культура керменӗнчи И.С.Максимов-Кошкинский ячӗллӗ халӑх театрне ертсе пынӑ.
Нина Панина 1948 ҫулта Вӑрнар районӗнчи Уравӑш ялӗнче ҫуралнӑ. Ялти шкултан вӗренсе тухсан Ленинградри культура институчӗн режиссер уйрӑмне ӑс пухма кӗнӗ.
Паян республикӑн оперштабӗн черетлӗ ларӑвӗ иртнӗ. Унта кӑшӑлвируспа ҫыхӑннӑ лару-тӑрӑва тишкернӗ.
Республикӑн сывлӑх сыхлавӗн министрӗ Владимир Степанов ӗнентернӗ тӑрӑх, «ковид ҫамрӑксемпе ачасен хушшинче те нумайрах сарӑлма тытӑннӑ». Ҫавна май Ҫӗнӗ ҫул уявне ача пахчсемпе шкулсенче уйрӑм пӳлӗмсемпе классенче ирттерме сӗннӗ. Ашшӗ-амӑшӗн ҫитсе курас тесен прививка тутарма твӗ. Унсӑр уява кӗртмӗҫ.
Кӑшӑлвирусран вакцинациленессин кӑтартӑвӗ вара Ҫӗнӗ Шупашкарта, Улатӑрта, Улатӑр, Вӑрнар, Вӑрмар тата Елчӗк районӗсенче чакнӑ.
+14.3 °C